มะเร็งทวารหนัก รู้ทัน ป้องกันได้!

มะเร็งทวารหนัก เป็นมะเร็งชนิดหนึ่งที่พัฒนาในเนื้อเยื่อของทวารหนัก โดยปกติแล้วจะเริ่มขึ้นในเซลล์ที่เยื่อบุช่องทวารหนักและสามารถแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองและอวัยวะอื่นๆ ในบริเวณใกล้เคียงได้ ปัจจัยเสี่ยงของมะเร็งทวารหนัก ได้แก่ การติดเชื้อไวรัสฮิวแมนแพปพิลโลมา (HPV) บางสายพันธุ์ ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ และประวัติการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ อาการอาจรวมถึงมีเลือดออก ปวด คัน และพฤติกรรมการขับถ่ายเปลี่ยนไป ตัวเลือกการรักษา ได้แก่ การผ่าตัด การฉายรังสี และเคมีบำบัด การตรวจพบมะเร็งทวารหนัก ในระยะเริ่มต้นและเริ่มการรักษาที่รวดเร็ว สามารถช่วยให้ผู้ที่เป็นมะเร็งทวารหนักมีอาการที่ดีขึ้นได้ตามลำดับ และไม่ลุกลามจนทำลายอวัยวะอื่นๆ ของร่างกาย

มะเร็งทวารหนัก สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง

มะเร็งทวารหนัก อาจมีสาเหตุและปัจจัยเสี่ยงหลายประการ ได้แก่ :

• การติดเชื้อ Human Papilloma Virus (HPV): การติดเชื้อเอชพีวีบางสายพันธุ์ โดยเฉพาะสายพันธุ์ 16 และ 18 มีความเชื่อมโยงอย่างมากกับการพัฒนาของ มะเร็งทวารหนัก โดยทั่วไปแล้ว HPV จะติดต่อผ่านการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้สวมถุงยางอนามัยและมีการสอดใส่บริเวณทวารหนัก
• ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ: ผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เช่น ผู้ติดเชื้อเอชไอวี หรือผู้ที่ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะ มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็น มะเร็งทวารหนักได้ เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันมีจำนวนน้อย ทำให้ร่างกายต่อสู้กับการติดเชื้อ HPV ได้ยากขึ้น
• ประวัติการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (STIs): โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ เช่น หนองในแท้ หนองในเทียม และเริมที่อวัยวะเพศ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็น มะเร็งทวารหนัก การติดเชื้อเหล่านี้ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังและเนื้อเยื่อเสียหาย จึงเอื้ออำนวยต่อการพัฒนาของมะเร็งได้ในอนาคต
• การสูบบุหรี่: การสูบยาสูบ บุหรี่ ซิการ์ หรือไปป์ มีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของมะเร็งทวารหนัก สารเคมีในควันบุหรี่สามารถทำลายเซลล์และ DNA ที่ส่งเสริมการเปลี่ยนแปลงของมะเร็ง
• อายุและเพศ: มะเร็งทวารหนัก เกิดขึ้นได้บ่อยในผู้สูงอายุ โดยความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นตามอายุ นอกจากนี้ ผู้หญิงหรือกลุ่ม MSM (ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย) ก็มีความเสี่ยงสูงกว่า
• การมีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก: ในกรณีเกย์รับ ทวารหนักโดยไม่มีการป้องกันที่เหมาะสมสามารถเพิ่มความเสี่ยงของมะเร็งทวารหนักได้ เนื่องจากทวารหนักและทวารหนักอาจสัมผัสกับ HPV และสารก่อมะเร็งอื่น ๆ
• ประวัติครอบครัวป่วยเป็นมะเร็งบางชนิด: หากบุคคลในครอบครัวเคยเป็นมะเร็งปากมดลูก ปากช่องคลอด หรือมะเร็งชนิดอื่นๆ มาก่อน ก็ถือว่ามีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นที่จะเป็นมะเร็งทวารหนักในทำนองเดียวกัน

สัญญาณและอาการของ มะเร็งทวารหนัก

สัญญาณและอาการของโรคมะเร็งทวารหนัก อาจแตกต่างกันไป และบางคนอาจไม่พบอาการที่สังเกตได้ อย่างไรก็ตาม สัญญาณและอาการทั่วไปของมะเร็งทวารหนักอาจรวมถึง:

• มีเลือดออกทางทวารหนัก: เลือดในอุจจาระ หรือกระดาษชำระ อาจเป็นสัญญาณของมะเร็งทวารหนัก เลือดออกอาจน้อยหรือมาก และอาจเกิดขึ้นระหว่างการเคลื่อนไหวของลำไส้หรืออย่างต่อเนื่อง
• ปวดหรือรู้สึกไม่สบายที่ทวารหนัก: อาการปวดอย่างต่อเนื่องบริเวณทวารหนัก รวมถึงอาการคัน แสบร้อนที่อาจเป็นอาการของโรคมะเร็งทวารหนักได้ ความรู้สึกไม่สบายนี้ อาจแย่ลงเมื่อมีการเคลื่อนไหวของลำไส้ หรือการนั่ง
• การเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมการขับถ่าย: เช่น ท้องผูก ท้องเสีย หรืออุจจาระได้ขนาดลดลง อาจเกิดขึ้นกับมะเร็งทวารหนักได้ การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ อาจไม่ตอบสนองต่อการรักษาทั่วไป หรือการปรับเปลี่ยนอาหาร
• พบก้อนที่ทวารหนัก: การมีก้อนเนื้อ หรือก้อนโตใกล้ทวารหนัก อาจเป็นสัญญาณของมะเร็งทวารหนัก ก้อนเหล่านี้อาจมีขนาดเล็ก แน่น และไม่เจ็บปวดในช่วงแรก
• ของเหลวไหลออกจากทวารหนัก: มีเมือก หรือหนองไหลออกมาจากรูทวารหนัก อาจเกิดขึ้นกับมะเร็งทวารหนัก หรือเวลาเข้าห้องน้ำแล้วมีกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ที่ผิดปกติไปจากเดิม
• การเปลี่ยนแปลงของลักษณะของทวารหนัก: เช่น มีรอยแดง บวม หรือผิวหนังหนาขึ้น มีแผลรอบรูทวารหนัก เป็นต้น

หากคุณพบอาการใดๆ ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง หรือเกี่ยวข้องกับบริเวณทวารหนัก ขอแนะนำให้ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อรับการประเมิน และวินิจฉัยที่เหมาะสม การตรวจพบในระยะเริ่มต้นจะช่วยให้โรคไม่ลุกลามจนสร้างความเจ็บป่วยให้กับบุคคลนั้นได้

การวินิจฉัยโรค มะเร็งทวารหนัก

การวินิจฉัยโรคมะเร็งทวารหนัก มักเกี่ยวข้องกับหลายขั้นตอน เพื่อระบุระยะของโรคอย่างแม่นยำ ซึ่งอาจรวมถึง:

• การตรวจร่างกาย: แพทย์จะทำการตรวจร่างกายอย่างละเอียด รวมถึงการตรวจด้วยสายตาบริเวณทวารหนัก และบริเวณรอบๆ เพื่อหาความผิดปกติ หรือสัญญาณของมะเร็ง
• ประวัติทางการแพทย์และการประเมินอาการ: แพทย์จะทำการซักประวัติทางการแพทย์ของคุณ และสอบถามเกี่ยวกับอาการใด ๆ ที่คุณอาจพบ รวมทั้งปัจจัยเสี่ยง เช่น การติดเชื้อ HPV หรือมะเร็งก่อนหน้านี้
• การตรวจ Pap ทางทวารหนัก: คล้ายกับการตรวจ Pap Smear สำหรับมะเร็งปากมดลูกในเพศหญิง ด้วยการเก็บเซลล์จากทวารหนักนำไปวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ การตรวจแบบนี้ ช่วยระบุเซลล์ผิดปกติที่อาจบ่งชี้ถึงมะเร็งทวารหนักหรือการเปลี่ยนแปลงของมะเร็งในระยะก่อนเกิด
• การตรวจชิ้นเนื้อ: หากพบเนื้อเยื่อผิดปกติ หรือรอยโรคที่น่าสงสัยระหว่างการตรวจร่างกายหรือ Pap Test จะทำการตรวจชิ้นเนื้อ ในระหว่างการตรวจชิ้นเนื้อ เนื้อเยื่อชิ้นเล็กๆ จะถูกนำออกจากบริเวณที่ได้รับผลกระทบและส่งไปยังห้องปฏิบัติการเพื่อตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์ ซึ่งช่วยให้สามารถวินิจฉัยโรคมะเร็งได้อย่างชัดเจนและกำหนดลักษณะของมะเร็งได้
• การตรวจด้วยเทคนิคการถ่ายภาพ: เช่น การสแกนด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT) การสแกนด้วยคลื่นสนามแม่เหล็ก (MRI) หรือการสแกนเอกซเรย์ปล่อยโพซิตรอน (PET) เพื่อกำหนดขอบเขต และระยะของมะเร็ง การตรวจเหล่านี้ช่วยระบุว่ามะเร็งแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองหรืออวัยวะอื่นๆ ในบริเวณใกล้เคียงหรือไม่

เมื่อการวินิจฉัยได้รับการยืนยัน และระบุระยะของมะเร็งทวารหนักแล้ว ทีมแพทย์จะสามารถพัฒนาแผนการรักษาที่เหมาะสมได้ สิ่งสำคัญคือต้องให้ความร่วมมืดกับทีมแพทย์ที่มีประสบการณ์ในการรักษามะเร็งทวารหนัก เพื่อให้แน่ใจว่ามีการวินิจฉัยที่แม่นยำ และการจัดการโรคอย่างมีประสิทธิภาพ

ระยะของโรค มะเร็งทวารหนัก

โดยทั่วไปจะแบ่งระยะโดยใช้ระบบ TNM ซึ่งพิจารณาจากขนาดและขอบเขตของเนื้องอก ว่าจะแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองใกล้เคียงหรือไม่ และแพร่กระจายไปยังอวัยวะที่อยู่ห่างไกลหรือไม่ ระยะของมะเร็งทวารหนักมีดังนี้

• ระยะที่ 0 (มะเร็งในแหล่งกำเนิด): มีเซลล์ผิดปกติอยู่ในชั้นในสุดของเยื่อบุช่องทวารหนัก แต่ยังไม่ลุกลามไปยังเนื้อเยื่อที่อยู่ลึกลงไป
• ระยะที่ 1: มะเร็งมีขนาดเล็กและจำกัดอยู่ในรูทวารหนัก หรือขอบทวารหนัก ที่ยังไม่แพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองข้างเคียงหรืออวัยวะอื่นๆ
• ระยะที่ 2: มะเร็งได้เติบโตเข้าไปในเนื้อเยื่อบริเวณใกล้เคียงเกินช่องทวารหนักหรือขอบทวารหนัก แต่ยังไม่แพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองใกล้เคียงหรืออวัยวะที่อยู่ไกลออกไป
• ระยะที่ 3: มะเร็งแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองหรือเนื้อเยื่อใกล้เคียง หรือทั้งสองอย่าง มันอาจรุกรานโครงสร้างใกล้เคียง เช่น ช่องคลอด ท่อปัสสาวะ หรือกระเพาะปัสสาวะ
• ระยะที่ 4: มะเร็งแพร่กระจายไปยังอวัยวะที่อยู่ห่างไกล เช่น ตับ ปอด หรือต่อมน้ำเหลืองที่อยู่ห่างไกล ระยะที่ IV ยังแบ่งออกเป็นระยะ IVA, IVB และ IVC ตามขอบเขตการแพร่กระจายที่เฉพาะเจาะจง
• ระยะที่ 5: มะเร็งแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองใกล้เคียงและ/หรือบุกรุกโครงสร้างหรืออวัยวะใกล้เคียง ระยะ IVB: มะเร็งแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองหรืออวัยวะที่อยู่ห่างไกล เช่น ตับ ปอด หรือกระดูก
• ระยะที่ 6: มะเร็งแพร่กระจายไปยังอวัยวะที่อยู่ห่างไกลออกไปอย่างกว้างขวาง และอาจเกี่ยวข้องกับตำแหน่งที่อยู่ห่างไกลหลายแห่งการกำหนดระยะของมะเร็งทวารหนักมีความสำคัญต่อการพัฒนาแผนการรักษาที่เหมาะสม

การพยากรณ์โรค ระยะโดยทั่วไปจะทำผ่านการตรวจร่างกาย การทดสอบภาพ (เช่น CT scan และ MRI) และบางครั้งอาจใช้การผ่าตัดหรือการตรวจชิ้นเนื้อต่อมน้ำเหลือง ทีมแพทย์ของคุณจะใช้ระยะของมะเร็งเพื่อเป็นแนวทางในการตัดสินใจการรักษาและหารือเกี่ยวกับผลลัพธ์ที่อาจเกิดขึ้นกับคุณ

ตัวเลือกการรักษามะเร็งทวารหนัก

การรักษามะเร็งทวารหนักขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ รวมถึงระยะของมะเร็ง สุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย ตัวเลือกการรักษาเบื้องต้นสำหรับมะเร็งทวารหนัก ได้แก่:

• การรักษาด้วยการฉายรังสี
• เคมีบำบัดร่วมกับรังสีรักษา
• การผ่าตัดเนื้องอกออก
• การบำบัดแบบกำหนดเป้าหมาย
• การบำบัดด้วยภูมิคุ้มกัน

การป้องกันและลดความเสี่ยงมะเร็งทวารหนัก

กลยุทธ์การป้องกันและลดความเสี่ยงสำหรับมะเร็งทวารหนัก เน้นไปที่การหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงให้มากที่สุด และส่งเสริมสุขภาพโดยรวมเป็นหลัก ต่อไปนี้เป็นมาตรการสำคัญที่สามารถช่วยลดความเสี่ยงของมะเร็งทวารหนัก:

• การฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสเอชพีวี (HPV): มะเร็งทวารหนักส่วนใหญ่เกิดจากการติดเชื้อ HPV การฉีดวัคซีนป้องกัน สามารถลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งทวารหนักได้อย่างมาก โดยทั่วไปแนะนำให้ฉีดวัคซีนทั้งชายและหญิงก่อนที่จะเริ่มมีเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงวัยรุ่นจะได้ผลมากที่สุด
• การมีเพศสัมพันธ์ปลอดภัย: การใช้ถุงยางอนามัย การใช้ยาป้องกันเอชไอวีก่อนมีความเสี่ยง หรือยาเพร็พ (PrEP) สามารถช่วยลดความเสี่ยงของการติดเชื้อ HPV และการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (STIs) อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับมะเร็งทวารหนัก
• การตรวจโรคเป็นประจำ: การตรวจเป็นประจำ สามารถช่วยในการตรวจหามะเร็งทวารหนัก หรือการเปลี่ยนแปลงระยะก่อนเป็นมะเร็งได้ ผู้ที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ผู้ที่มีประวัติการติดเชื้อ HPV ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ หรือมีประวัติมะเร็งทวารหนักหรือมะเร็งที่เกี่ยวข้องกับ HPV มาก่อน ควรปรึกษาทางเลือกในการตรวจคัดกรองที่เหมาะสมกับแพทย์ที่สถานพยาบาล
• เลิกสูบบุหรี่: การสูบบุหรี่เป็นปัจจัยเสี่ยงของมะเร็งทวารหนัก การเลิกสูบบุหรี่และหลีกเลี่ยงที่จะอยู่ใกล้กับผู้สูบบุหรี่ เพราะการสูดดมควันบุหรี่มือสอง ทำให้มีความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งไม่เพียงมะเร็งทวารหนักเท่านั้น
• ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง: ระบบภูมิคุ้มกันที่แข็งแรงสามารถช่วยต่อสู้กับการติดเชื้อ HPV และลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งทวารหนัก รักษาวิถีชีวิตที่ดีต่อสุขภาพ รวมถึงการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อาหารที่มีประโยชน์ การนอนหลับให้เพียงพอ และการจัดการความเครียด เพื่อสนับสนุนการทำงานของภูมิคุ้มกันที่ดี
• การตรวจสุขภาพเป็นประจำ: การไปพบแพทย์เป็นประจำ ช่วยให้สามารถตรวจพบและจัดการปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่เนิ่นๆ รวมถึงมะเร็งทวารหนัก อย่าลืมหารือเกี่ยวกับอาการหรือข้อกังวลใด ๆ กับแพทย์ของคุณ

แม้ว่ามาตรการป้องกันเหล่านี้ สามารถลดความเสี่ยงของมะเร็งทวารหนักได้ แต่ก็ไม่ได้รับประกันว่าจะป้องกันได้อย่างสมบูรณ์ สิ่งสำคัญคือ ต้องรับทราบข้อมูล ปฏิบัติพฤติกรรมที่ปลอดภัย และรักษาสุขภาพโดยรวม เพื่อลดความเสี่ยงของมะเร็งทวารหนักและอาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง

อ่านบทความอื่นๆ ที่น่าสนใจเพิ่มเติม

ไวรัสตับอักเสบซี แบบไหนถึงเสี่ยง?

ถุงยางแตก กี่วัน? ถึงกินยาเป๊ปได้

มะเร็งทวารหนัก เป็นรูปแบบที่ค่อนข้างหายากของมะเร็งที่พัฒนาในเนื้อเยื่อของทวารหนักเป็นหลัก ปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ การติดเชื้อ HPV ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ และพฤติกรรมทางเพศบางอย่าง การตรวจพบตั้งแต่เนิ่นๆ ผ่านการคัดกรองอย่างสม่ำเสมอและการรับรู้ถึงอาการเป็นสิ่งสำคัญ สำหรับการรักษาอย่างทันท่วงที กลยุทธ์การป้องกัน เช่น การฉีดวัคซีนเอชพีวี การมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัย และการรักษาวิถีชีวิตที่ดีต่อสุขภาพ สามารถช่วยลดความเสี่ยงได้ ตัวเลือกการรักษา ได้แก่ การฉายรังสี เคมีบำบัด การผ่าตัด การบำบัดด้วยภูมิคุ้มกัน การร่วมมือกับบุคลากรทางการแพทย์ มีความสำคัญต่อการดูแลเฉพาะบุคคลด้วยความก้าวหน้าในการรักษา ผลลัพธ์ที่ดีขึ้ นและอัตราการรอดชีวิตที่เพิ่มขึ้นเป็นไปได้ การตระหนักรู้ การป้องกัน และตรวจพบตั้งแต่เนิ่นๆ เป็นกุญแจสำคัญในการจัดการมะเร็งทวารหนักครับ