PrEP On-demand ต่างจาก PrEP แบบรายวันอย่างไร?

“เพร็พ” เป็นยาที่ใช้เพื่อป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี (HIV) สำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงสูง โดยPrEP มี 2 รูปแบบที่ได้รับความนิยมในปัจจุบัน ได้แก่ PrEPแบบรายวัน และ PrEP On-demand ทั้งสองรูปแบบมีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อ HIV แต่มีวิธีการใช้งานที่แตกต่างกัน ซึ่งเหมาะกับลักษณะพฤติกรรมและความต้องการของผู้ใช้ที่หลากหลาย บทความนี้ จะอธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับPrEP ทั้งสองรูปแบบ พร้อมเปรียบเทียบข้อดี-ข้อเสีย และวิธีการใช้งาน เพื่อช่วยให้คุณเลือกวิธีที่เหมาะสมที่สุดสำหรับตัวคุณ

PrEP คืออะไร? PrEP On-demand และ PrEPรายวัน

PrEP ย่อมาจากคำว่า Pre-Exposure Prophylaxis คือยาต้านไวรัสที่ใช้ป้องกันการติดเชื้อ HIV สำหรับผู้ที่ยังไม่มีเชื้อ แต่มีความเสี่ยงที่จะสัมผัสเชื้อ เช่น:

• ผู้ที่มีคู่นอนผลเลือดต่าง หรืออยู่ร่วมกับเชื้อ HIV
• ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน ไม่สวมถุงยางอนามัย
• ผู้ที่ใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น ในกรณีเสพสารเสพติดชนิดฉีดเข้าเส้น

PrEP มีประสิทธิภาพสูงในการลดโอกาสการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี หากใช้อย่างถูกต้อง โดยสามารถลดความเสี่ยงได้มากกว่า 90% ผ่านการมีเพศสัมพันธ์ และสูงถึง 70% สำหรับผู้ใช้สารเสพติดผ่านทางเข็มฉีดยา

PrEP On-demand หรือ PrEPตามความต้องการ

เพร็พตามความต้องการ หรือที่เรียกว่า PrEP 2-1-1 เป็นวิธีการรับประทาน PrEP แบบเฉพาะกิจ ซึ่งผู้ใช้จะรับประทานยาเฉพาะช่วงเวลาที่มีความเสี่ยงที่จะสัมผัสเชื้อ HIV โดยมีรูปแบบการใช้ดังนี้:

• รับประทานยา 2 เม็ด: ก่อนการมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 2-24 ชั่วโมง
• รับประทานยา 1 เม็ด: หลังการมีเพศสัมพันธ์ 24 ชั่วโมง
• รับประทานยา 1 เม็ด: หลังจากนั้นอีก 24 ชั่วโมง

ตัวอย่างการใช้งาน:

หากคุณวางแผนจะมีเพศสัมพันธ์ในวันเสาร์เวลา 20:00 น. คุณควรเริ่มรับประทานยา:

• วันเสาร์ เวลา 18:00 น.: รับประทานยา 2 เม็ด
• วันอาทิตย์ เวลา 18:00 น.: รับประทานยา 1 เม็ด
• วันจันทร์ เวลา 18:00 น.: รับประทานยา 1 เม็ด

PrEP รายวัน (PrEP Daily)

PrEP แบบรายวัน คือการรับประทานยาทุกวันอย่างสม่ำเสมอ โดยไม่ขึ้นอยู่กับช่วงเวลาที่คุณมีเพศสัมพันธ์ วิธีนี้เหมาะสำหรับผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเชื้อ HIV อย่างต่อเนื่อง เช่น ผู้ที่มีคู่นอนหลายคน ผู้ที่มีความเสี่ยงสูงติดเชื้อสูง เป็นต้น

เปรียบเทียบ PrEP On-demand และแบบรายวัน

หัวข้อ	PrEP On-demand	PrEP แบบรายวัน
รูปแบบการใช้งาน	☞ ใช้เฉพาะเมื่อวางแผนจะมีเพศสัมพันธ์	☞ รับประทานยาทุกวันอย่างต่อเนื่อง
ความเหมาะสม	☞ เหมาะสำหรับผู้ที่มีเพศสัมพันธ์เป็นครั้งคราว	☞ เหมาะสำหรับผู้ที่มีเพศสัมพันธ์บ่อยครั้งหรือมีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อ HIV
ค่าใช้จ่าย	☞ ประหยัดค่าใช้จ่าย เนื่องจากใช้ยาเฉพาะช่วงที่จำเป็น	☞ ค่าใช้จ่ายสูงกว่า เนื่องจากต้องใช้ยาต่อเนื่องทุกวัน
ความสะดวก	☞ ไม่ต้องรับประทานยาในช่วงที่ไม่มีเพศสัมพันธ์	☞ ไม่ต้องวางแผนล่วงหน้าก่อนมีเพศสัมพันธ์
ประสิทธิภาพ	☞ สามารถป้องกันได้สูง หากใช้อย่างถูกต้องตามหลักการ 2-1-1	☞ สามารถป้องกันได้เต็มประสิทธิภาพ หากรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ
การป้องกันในกลุ่มเสี่ยง	☞ เหมาะกับชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย (MSM)	☞ เหมาะกับทุกเพศ รวมถึงผู้หญิงและผู้ที่ใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน

มี PrEP แบบอื่นอีกหรือไม่?

มี นอกจาก PrEP แบบรายวันและเพร็พOn-Demand หรือ Event-Driven PrEP ปัจจุบันยังมี PrEP แบบฉีด (Injectable PrEP) ซึ่งเป็นวิธีใหม่ที่มีประสิทธิภาพและสะดวกมากขึ้น

PrEP แบบฉีด (Injectable PrEP)

Injectable PrEP ใช้ยาที่ชื่อว่า Cabotegravir (CAB-LA) ซึ่งเป็นยาต้านไวรัสกลุ่ม integrase strand transfer inhibitor (INSTI) โดยฉีดเข้ากล้ามเนื้อทุก 2 เดือน หลังจากฉีดครั้งแรกและครั้งที่สองในช่วง 4 สัปดาห์แรก จากนั้นฉีดทุก 8 สัปดาห์ การใช้วิธีนี้มีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี โดยเฉพาะในกลุ่มชายรักชาย (MSM) และกลุ่มทรานส์เจนเดอร์ (TGW)

การใช้ PrEP แบบฉีดมีข้อดีหลายประการ ได้แก่:

• ไม่ต้องรับประทานยาเป็นประจำ: ช่วยลดความยุ่งยากและความเสี่ยงจากการลืมรับประทานยา
• ประสิทธิภาพสูง: จากการวิจัยพบว่ามีประสิทธิภาพสูงกว่าการรับประทานยาแบบรายวันในบางกลุ่มประชากร
• ความเป็นส่วนตัวและความสะดวก: เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่ต้องการให้ผู้อื่นทราบว่าตนกำลังใช้ PrEP หรือผู้ที่ไม่สะดวกในการพกพายา

“PrEP ในปัจจุบันมีให้เลือกใช้ในหลายรูปแบบเพื่อให้สอดคล้องกับไลฟ์สไตล์และความต้องการของแต่ละบุคคล ไม่ว่าจะเป็น PrEP แบบรายวัน สำหรับผู้ที่ต้องการความมั่นใจในทุกวัน PrEP แบบตามความต้องการ สำหรับผู้ที่ต้องการความยืดหยุ่น หรือ PrEP แบบฉีด ที่ช่วยลดความยุ่งยากในการใช้ยาและให้การป้องกันที่ต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ การมีทางเลือกที่หลากหลายนี้ไม่เพียงช่วยลดอัตราการติดเชื้อเอชไอวี แต่ยังช่วยส่งเสริมให้การป้องกันกลายเป็นเรื่องที่เข้าถึงได้และเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลสุขภาพในชีวิตประจำวัน”

ข้อดีและข้อเสียของเพร็พ On-Demand เพร็พแบบรายวัน และเพร็พแบบฉีด

PrEP แบบไหนเหมาะกับคุณ?

การเลือกใช้ขึ้นอยู่กับ:

• พฤติกรรมทางเพศ: หากคุณมีเพศสัมพันธ์เป็นครั้งคราวเพร็พตามความต้องการ อาจเหมาะสมกว่า แต่หากคุณมีเพศสัมพันธ์บ่อยครั้ง ควรเลือกเพร็พแบบรายวัน
• ความสะดวก: หากคุณไม่ต้องการวางแผนล่วงหน้า PrEP แบบรายวันอาจเหมาะกว่า
• คำแนะนำทางการแพทย์: ปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมกับสุขภาพและพฤติกรรมของคุณ

การเริ่มต้นใช้ PrEP

อ่านบทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ

Chemsex อย่างไร? ให้ห่างไกลจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์

รวมให้แล้วแหล่งตรวจเอชไอวีกรุงเทพ ใกล้ที่ไหน ไปได้เลย!

PrEPOn-demand และเพร็พแบบรายวัน มีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันการติดเชื้อ HIV หากใช้อย่างถูกต้อง ซึ่งเหมาะสำหรับผู้ที่มีเพศสัมพันธ์เป็นครั้งคราวและต้องการวิธีที่ยืดหยุ่น ส่วนเพร็พแบบรายวันเหมาะสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้ออย่างต่อเนื่องและต้องการความสะดวกในการป้องกันโดยไม่ต้องวางแผนล่วงหน้า สุขภาพทางเพศที่ดีเริ่มต้นจากการป้องกันที่เหมาะสม หากคุณสนใจใช้ PrEP ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมกับไลฟ์สไตล์ของคุณ และเริ่มต้นดูแลสุขภาพของตัวเองตั้งแต่วันนี้!

อ้างอิงข้อมูลจาก ▶ คำแนะนำขนานยาเพร็พตามความต้องการ (www.endinghiv.org.au) ▶ การเปรียบเทียบระหว่างการรักษาเพร็พตามต้องการ (www.pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8412015) ▶ เพร็พตามต้องการ: ทางเลือกในการป้องกันเอชไอวี (www.tncathai.org/images/NCAB/ncab-article46.pdf)